Այցելուակենտրոն մոտեցման չորս հիմնական սկզբունքները՝ որպես հաջող թերապևտիկ գործընթացի գրավական

Ըստ Կարլ Ռոջերսի՝ այցելուակենտրոն մոտեցումը հիմնվում է չորս հիմնական սկզբունքների վրա:

1.    «Կոնգրուենտություն»-տերմին է, որը կիրառվում է հստակորեն բնորոշելու մարդկային փորձն ու դրա գիտակցումը: Դա նշանակում է, որ մարդ պետք է այնքան իմանա սեփական զգացմունքները, որպեսզի որևէ մեկի հանդեպ չցուցաբերի մի վերաբերմունք, սակայն ավելի խորը կամ ենթագիտակցական մակարդակում այլ բան զգա: Շիտակությունը ներառում է բառերում ու վարքում սեփական տարբեր զգացմունքները ու վերաբերմունքները արտահայտելու ցանկություն: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ հենց կոնգրուենտության հատկությունն է հանդիսանում հաջող հոգեթերապիայի գրավական: Որքան ավելի անկեղծ ու կոնգրուենտ է թերապևտն իր այցելուի նկատմամբ, այնքան ավելի հավանական է, որ այցելուի անձի կառուցվածքում փոփոխություն տեղի կունենա:

2.    Սեփական անձի ընդունում այնպես, ինչպես այն կա-«Լինել այն, ինչ դու կաս, նշանակում է ամբողջությամբ պրոցես դառնալ»: Միայն այն դեպքում, երբ մարդը կարողանում է դառնալ այն, ինչ իրականում կա, ընդունել այն, ինչ նա մերժում է իր մեջ, փոփոխության հույս է ծագում: Որքան մարդն ընդունակ է իր զգացմունքներին թույլ տալ պատկանել իրեն ու ազատորեն հոսել, այնքան ավելի հստակ տեղ են  դրանք զբաղեցնում զգացմունքների ընդհանուր ներդաշնակ համակարգում: Որպեսզի սեփական անձն ընդունվի այնպես, ինչպես կա, Ռոջերսն առաջարկում է մի քանի կանոն: Առաջին՝ «Հնարավորինս հեռու «պետք է» արտահայտությունից»: Երկրորդ՝ «Հնարավորինս հեռու սպսումներին համապատասխանելուց»: Երրորդ՝ «Սեփական «Ես»-ի հանդեպ հավատ»: Չորրորդ՝ «Սեփական անձի հանդեպ դրական վերաբերմունք»:

3.      Այլ մարդու ընդունում-Որքան ավելի շատ ես ընդունում այլ մարդու, որքան ավելի շատ է նա դուր գալիս քեզ, այնքան ավելի ընդունակ ես դառնում ստեղծելու առողջ հարաբերություններ: Ընդունում ասելով՝ նշանակում է այլ մարդու ընդունել որպես արժեք՝ անկախ նրա վիճակից, վարքից կամ զգացմունքներից: Այլ մարդու ընդունելը, հասկանալը իսկապես շատ դժվար է: Դա անելը շատ ավելի դժվար է, եթե ուրիշները քեզ չեն հասկանում, ատում են և անգամ ուզում են ոչնչացնել:

4.      Էմպաթիկ հասկացում- նշանակում է «հասկանալ այլ մարդու վախը, զայրույթը կամ շփոթմունքը, իբրև թե դրանք հենց քոնն են, սակայն դրանք չխառնելով քո սեփական վախերին, զայրույթին կամ շփոթմունքին»: Հաջող հոգեթերապիայի հիմնաքարային հասկացությունը ներկայացվում է հենց այս որակով, քանի որ միայն էմպաթիկ հասկացման դեպքում հոգեթերապևտը կարող է աջակցել այցելուին՝ հաղաթահարելու նրա խնդիրները: Այլ մարդուն հասկանալը հարստացնում է թերապևտին երկու առումներով: Տարբեր խնդիրներ ունեցող այցելուների հետ աշխատելիս թերապևտն ամեն անգամ հարստացնում է ինքն իրեն: Նրանց խնդիրների հետ առնչվելիս թերապևտի անձը զարգանում է՝ դառնալով ավելի նուրբ ու խնդիրներին ավելի նուրբ հակազդումներ տվող: Եվ այդ դեպքում կարևոր է այն, որ այդ հասկացումն այցելուներին փոխվելու հնարավորություն է տալիս: Եթե թերապևտն ընդունում է այցելուի խնդիրը, ապա այն ընդունելի է դառնում նաև հենց այցելուի համար և այդ դեպքում փոփոխությունը գրեթե անխուսափելի է: